Ω ΠΑΤΕΡ!
Συχνό λάθος γίνεται ὅσον ἀφορά στὴν λέξη «πατήρ».
Ὁ ἱερέας τῆς ἐκκλησίας θεωρεῖται καὶ προσφωνεῖται πατέρας τοῦ ποιμνίου του, π.χ. πατέρας-Γεώργιος. Ἔχει μείνει στὴν καθημερινότητά μας νὰ τὸ λέμε κατὰ τὴν ἀρχαία μορφὴ τῆς λέξης καὶ ἔτσι προσφωνοῦμε: «Πάτερ Γεώργιε!»
Ὅμως, στὴν ὀνομαστικὴ πολὺ λέν «πάτερ». (π.χ. ὁ πάτερ Γεώργιος) καὶ εἶναι λάθος, καθὼς τὸ «πάτερ» εἶναι κλητική. Τὸ σωστὸ εἶναι «ὁ πατήρ Γεώργιος» καὶ κλίνεται ὅπως καὶ στὰ ἀρχαῖα (ὁ πατήρ, τοῦ πατρός, τῷ πατρί, τὸν πατέρα, ὧ πάτερ, κ.λπ.) Θεμιτὸ βέβαια θεωρεῖται καὶ τὸ «ὁ πατέρας Γεώργιος», « τοῦ πατέρα Γεωργίου», κ.λπ.
Κι όμως και ο Ροΐδης και ο Παπαδιαμάντης γράφουν «ο/του/τον πάτερ», το οποίο δέχεται και ο Τριανταφυλλίδης, ως προτακτικό όνομα, μαζί με τα κυρ και καπετάν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑποσπάσματα από την «Πάπισσα Ιωάννα»:
Ο πάτερ Ραλήγος ευχαριστήσας την Ιωάνναν δι’ ηχηρού φιλήματος επί της παρειάς […]
Ο νέος ούτος Βενεδικτίνος είναι ο Πάτερ Φρουμέντιος […]
Αλλά πλην της Ιωάννας υπήρχε, δυστυχώς, εις Φούλδαν και άλλος αγένειος μοναχός, ο πάτερ Κορβίνος […]
Ο δε Πάτερ Κορβίνος, λησμονήσας κακείνος τον εκεί παρακείμενον Φρουμέντιον […]
εν αυτοίς δε διεκρίνοντο ο Πάτερ Βατθαίος […]
Μετά τούτους προσήλθεν ο πάτερ Παφνούτιος […]
ασπαζόμενοι τους λευκούς δακτύλους του «Πάτερ Ιωάννου» […]
Η Ιωάννα ή μάλλον ο «πάτερ Ιωάννης» […]
κατέστησε τον «Πάτερ Ιωάννην» μυστικόν του γραμματέα […]
ανεγείρας μετά πατρικής φιλοστοργίας τον «Πάτερ Ιωάννη» […]
Αλλά τόσω ευπροσήγοροι και γλυκείς ήσαν οι τρόποι του «Πάτερ Ιωάννου» […]
πάντες ούτοι υπέρ μόνου του «Πάτερ Ιωάννου» ειργάζοντο […]
Ἀκριβῶς! Μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου πολλὰ λάθη ἄρχισαν νὰ παίρνουν ἄλλη τροπὴ καὶ νὰ ἐντάσσονται στὸ "φυσικὸ" σύστημα τῆς γλώσσας. Τὸ θέμα, ὅμως, εἶναι τὸ πιὸ εἶναι τὸ πιὸ σωστό στὸ σύνολο τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. Ἄς θυμήσω ὅτι τὰ τελευταῖα χρόνια ἀκούγεται συγκριτικὸς βαθμός "πιὸ καλύτερο, πιὸ σωστότερο"· δὲν στέκουν αὐτά. Σὲ μερικὲς δεκαετίες μπορεῖ νὰ ἀρχίσει νὰ ἔχει τέτοια γενικὴ χρήση ποὺ νὰ ἐνταχθεῖ στὸ σύστημα... Ἀλλὰ πολὺ παλαιότερα, π.χ. μεσαίωνα, δὲν θὰ ὑπῆρχε ἄνθρωπος νὰ λέει "τὸν πάτερ μου"· θὰ γελοῦσαν. Ἐπίσης, σὲ κείμενα, εἰδικὰ λογοτεχνικὰ βρίσκουμε καὶ στοιχεῖα ποὺ εἰσάγονται ποιητικῇ ἀδείᾳ ἤ λόγῳ χρήσης γλώσσας ἁπλῶν ἀνθρώπων.
ΑπάντησηΔιαγραφή