Συχνότατο λάθος στὴν καθημερινὴ ὁμιλία ἡ χρήση τῆς λέξης «ἀνέκαθεν».
ἀνέκαθεν < ἀνά + ἐπιρ. ἑκάς (=μακριά) + -θεν
Τὸ ἐπίθημα -θεν προέρχεται ἀπὸ παλαιὰ πτώση τῆς ἑλληνικῆς, τὴν ἀφαιρετική, δηλώνοντας τὴν προέλευση, τὴν κίνηση, τὴν ἀπομάκρυνση, μά, ἐξέπεσε, γινομένη σὲ λειτουργικὸ ἐπίθημα τῆς προέλευσης, δίδοντας πολλὲς λέξεις ποὺ λειτουργοῦν σήμερα ὡς ἐπιρρήματα.
π.χ. ἄνωθεν = ἀπὸ ψηλά, ἔμπροσθεν= ἀπὸ μπροστά κ.ἀ.
Λαμβάνοντας ὑπ᾿ ὄψιν ὅτι τὸ -θεν δηλώνει προέλευση, ἡ χρήση λέξεων μὲ αὐτὸ, ὅπως καὶ τοῦ συχνότατου «ἀνέκαθεν», μὲ προθέσεις προέλευσης ὅπως ἐκ/ἐξ ἢ ἀπὸ εἶναι, βέβαια, περιττή καὶ πλεοναστική.
Πόσο μᾶλλον στὸ ἐξωφρενικὸ «ἐξ ἀπανέκαθεν» (τριπλή χρήση προέλευσης!!!)
Ὁ μόνος λόγος ποὺ πέφτουν σὲ αὐτὸ τὸ λάθος οἱ πέρισσότεροι εἶναι ἡ ἄγνοια τῶν ἰδιοτήτων τῆς γλώσσας.
ἀνέκαθεν < ἀνά + ἐπιρ. ἑκάς (=μακριά) + -θεν
Τὸ ἐπίθημα -θεν προέρχεται ἀπὸ παλαιὰ πτώση τῆς ἑλληνικῆς, τὴν ἀφαιρετική, δηλώνοντας τὴν προέλευση, τὴν κίνηση, τὴν ἀπομάκρυνση, μά, ἐξέπεσε, γινομένη σὲ λειτουργικὸ ἐπίθημα τῆς προέλευσης, δίδοντας πολλὲς λέξεις ποὺ λειτουργοῦν σήμερα ὡς ἐπιρρήματα.
π.χ. ἄνωθεν = ἀπὸ ψηλά, ἔμπροσθεν= ἀπὸ μπροστά κ.ἀ.
Λαμβάνοντας ὑπ᾿ ὄψιν ὅτι τὸ -θεν δηλώνει προέλευση, ἡ χρήση λέξεων μὲ αὐτὸ, ὅπως καὶ τοῦ συχνότατου «ἀνέκαθεν», μὲ προθέσεις προέλευσης ὅπως ἐκ/ἐξ ἢ ἀπὸ εἶναι, βέβαια, περιττή καὶ πλεοναστική.
Πόσο μᾶλλον στὸ ἐξωφρενικὸ «ἐξ ἀπανέκαθεν» (τριπλή χρήση προέλευσης!!!)
Ὁ μόνος λόγος ποὺ πέφτουν σὲ αὐτὸ τὸ λάθος οἱ πέρισσότεροι εἶναι ἡ ἄγνοια τῶν ἰδιοτήτων τῆς γλώσσας.
Κάπου δε λέει "εξ αμόθεν" κι ο Όμηρος;
ΑπάντησηΔιαγραφήΔὲν γνωρίζω κάποιον τέτοιον στίχο. Τὸν ἔψαξα καὶ δὲν τὸν βρῆκα γιὰ τὴν ὥρα. Ἴσως εἶναι κάτι ἄλλο.
ΑπάντησηΔιαγραφήὍμως, δὲν μποροῦμε νὰ τὰ συγκρίνουμε καθὼς ὁ Ὅμηρος ποητικῇ ἀδείᾳ θὰ μποροῦσε νὰ προβῇ σὲ κάτι τέτοιο, γιὰ νὰ ἔχει τὸν σωστὸ ῥυθμό.
Δεν είναι τόσο απλό το ζήτημα, διότι τέτοια λάθη (ή «λάθη») γίνονταν και στ' αρχαία χρόνια: "από ανέκαθεν" : σωστό ή λάθος;
ΑπάντησηΔιαγραφήΓενικῶς λάθη πολλὰ ὑπῆρχαν καὶ στὴν ἀρχαιότητα, εἰδικὰ κατὰ τὴν ἑλληνιστικὴ περίοδο, ὁπότε καὶ τὰ ἑλληνικὰ ἦταν διεθνὴς γλῶσσα καὶ χρησιμοποιεῖτο ἀπὸ ὅλους καὶ ὡς ἐκ τούτου ἀνθρώπους ποὺ δὲν τὴν γνώριζαν καλά, μά, ἁπλῶς μετέρχονταν αὐτῆς. Βέβαια, αὐτὸ βοήθησε σὲ ἄλλους τομείς τοὺς γλωσσολόγους. Ἐπίσης, τέτοια "λάθη" μπορεῖ νὰ γίνουν καὶ ἐπίτηδες γιὰ ἔμφαση, γιὰ ἐντυπωσιασμό, γιὰ μέτρο, σὲ κείμενα λογοτεχνικὰ, ποιητικά, ῤητορικά... Ὄπως, ἀκόμα καὶ τέτοιου τύπου λάθη μπορεῖ νὰ γίνουν π.χ. εἴτε ἀπὸ ξένους ὀμιλητές, εἴτε ἀπὸ ντόπιους σὲ περιπτώσεις ποὺ δὲν νιώθουν σίγουροι γιὰ αὐτὸ ποὺ λένε καὶ ἄν καλύπτουν τὴν ἔννοια ποὺ θέλουν νὰ παρουσιάσουν. (ἐπανερχόμαστε στὴν περίπτωση τύπου "πιὸ καλύτερα")
ΑπάντησηΔιαγραφή