ΚΑΥΛΟΣ... (!)

Καυλός = τὸ στελέχος τοῦ φυτοῦ ποὺ ἐξέχει ἀπὸ τὴν γή, ὁ κορμός τοῦ φυτοῦ.


Στὰ ἀρχαῖα: τὸ καλάμι ἢ σωληνοειδοῦς μορφῆς στέλεχος, λαβή ξίφους.


Ἐξ αὐτῆς τῆς λέξης καὶ οἱ νεοελληνικὲς λαϊκότροπες σεξουαλικὲς ἐκφράσεις, ὅπως:
καυλί, καύλα, καυλωνω, καυλιάρης κ.λπ.

ΕΝΔΥΜΑ ἀλλὰ ΥΠΟΔΗΜΑ

Ἡ λέξη «ΕΝΔΥΜΑ» προέρχεται ἀπὸ τὸ ἀρχαῖο «ἐνδύομαι»
[< ἐν+ δύω (ποὺ εἶναι καί μεταβατικὸ καί ἀμετάβατο, καὶ σημαίνει ἤδη «ντύνω»)]


ἐξοῦ καὶ:  γδύνω< ἐγδύω < ἐκ+δύω
                ἀποδύομαι*(=γδύνομαι)< ἀπὸ + δύομαι
               [ἀποδύομαι>ἀποδυτήρια]


ΥΠΟΔΗΜΑ< ὑπὸ + δέω (= δένω)




*Ὑπάρχει ἡ φράση «ἀποδύομαι στὸν ἀγώνα», ἤδη ἀρχαία «ἀποδύομαι εἰς παλαίστραν/γυμνάσιον» γιὰ τοὺς ἀθλητὲς ποὺ γδύνονταν καὶ ἐτοιμάζονταν γιὰ τοὺς ἀγῶνες τους.
Σήμερα ἡ φράση ἄλλαξε ἔννοιες· «ἐτοιμάζομαι γιὰ ἀγώνα, μπαίνω στὸν ἀγώνα, ἀγωνίζομαι μὲ ὅλες τὶς δυνάμεις μου»
                                             

ΩΑ καὶ ΩΤΙΑ!!!

Οἱ λέξεις /aftí/ καὶ /avγó/ εἶναι ἀρκετά δύσκολες γιὰ τοὺς γλωσσολόγους, καθώς ὁ τρόπος ποὺ σχηματίστηκαν ἦταν ἰδιόμορφος. Ἡ λέξη /avγó/ προῆλθε ἀπὸ τὴν ἔκφραση: τὰ ὠά>ταωά (ἔγινε μία λέξη)>ταuά (τὸ ω /o/ προφέρθηκε ἀνάλφρο ου/u/)>ταγuά (συχνή ἡ προφορά τοῦ /u/ ὥς /γu/ με μετάθεση τοῦ /γ/ [*δὲς ὑαλί>γυαλί] )>ταuγά>ταvγά (μετά ἀπὸ συμφωνική προφορά τοῦ /u/ ὥς /v/ πρὶν ἀπὸ τὸ ἠχηρό σύμφωνο /γ/)>τ᾿ἀvγό (ὁ πληθυντικός ὑποχρέωσε καὶ τὴν ἀλλαγή τοῦ ἐνικοῦ) Στὸ /aftí/ ἔγινε παρόμοια ἀλλαγὴ ἀπὸ τὸν πληθυντικὸ: τὰ ὠτία>/tautía/>/tavtía/>/taftía/> /taftiá/ (φωτία>φωτιά) ἔπειτα μετέβη καὶ σὲ ἐνικό «τ᾿ αfτἰ».

Αὐτὲς οἱ μεταβολές ἔχουν νὰ κάνουν μὲ μία τάση τῆς γλῶσσας κατὰ τὴν ἀλεξανδρινή περίοδο, ποὺ ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς ἄρσης τῆς προσωδίας, τῆς μουσικότητας ποὺ εἶχε ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα. Μιλοῦσαν τραγουδιστά, δηλαδή.

Γιὰ αὐτὲς τὶς δύο λέξεις, ὅλοι οἱ γλωσσολόγοι ὑποστηρίζουν αὐτὴν τὴν μεταβολή καὶ οἱ περισσότεροι ὑποστηρίζουν ὅτι ἐφ᾿ ὅσον ἡ μεταβολή ἔγινε ἐξελικτικὰ καὶ δὲν ἦταν ἐξ ἀρχῆς μὲ δίφθογγο -αυ-, ὥστε νὰ προφερθῇ μὲ δίφθογγο καὶ νὰ γραφῇ ἔτσι (δηλαδή, αὐγό, αὐτί), προτιμότερη εἶναι ἡ ἁπλή γραφή (δηλαδή, ἀβγό, ἀφτί). 

ΤΣΥΡΙΖΩ ὄχι ΤΣΙΡΙΖΩ

Ἡ λέξη «τσυρίζω» προέρχεται ἀπὸ τὸ «συρίζω», στὸ ὁποῖο τὸ ἀρχικὸ σίγμα ὑπὸ τὴν δράση τοῦ φαινομένου τοῦ τσιτακισμοῦ προφέρθηκε ὡς «τς».

τσυρίζω<συρίζω