Powered By Blogger

Τρίτη 6 Ιανουαρίου 2015

ΟΥΔΕΙΣ, ΟΥΔΕΜΙΑ, ΟΥΔΕΝ!

Τὸ οὐδεῖς, οὐδεμία, οὐδὲν παράγονται ἀπὸ τὸ ἀρχαῖο «οὐδὲ» + τὶς ἀντωνυμίες «εἷς, μία, ἕν».
(«οὐδὲ» < «οὐ» + τὸ μόριο «δὲ»= «καὶ ὄχι», «ἀλλὰ δέν», κάποιες φορὲς καὶ «οὔτε» )

Ἔτσι σχηματίστηκαν τά:

οὐδεῖς, οὐδενός, οὐδενί, οὐδέναν ...κ.λπ.
οὐδεμία, οὐδεμιᾶς.. κ.λπ
οὐδέν, οὐδενός, οὐδενί.. κ.λπ.

Κατὰ παρόμοιο τρόπο σχηματίστηκαν  τὰ  «οὐδέτερος» (κανένας ἀπὸ τοὺς ἄλλους δύο),  «οὐδέποτε» κ.λπ.


Τὸ «οὐδὲ» παράγεται ἀπὸ τὸ «οὐ»+«δὲ» , ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ τὸ συνώνυμό του σχεδὸν «οὔτε» (ποὺ χρησιμοποιοῦμε ὡς καὶ σήμερα) ποὺ παράγεται ἀπὸ «οὐ» + τὸ μόριο «τὲ».

Πολλὲς φορὲς αὐτὰ τὰ δύο μπορεῖ νὰ χρησιμοποιοῦνταν κατὰ τὸν ἴδιον τρόπο.

*Στὸ ἐξουθενώνω π.χ. εἶναι τὸ «οὐθὲν» ἀπὸ τὸ «οὔτε + ἕν » (τὸ ταῦ τρέπεται σὲ θῆτα λόγῳ τοὺ δασυνόμενου «ἕν») ποὺ σχηματίζει τὴν λέξη, ἀντὶ νὰ χρησιμοποιηθεῖ τὸ «οὐδὲν».

ΕΞΟΥΘΕΝΩΝΩ (ἐτυμολογία)

Εἶναι μία λέξη ποὺ λίγο δύσκολα μπορεῖς νὰ ἐτυμολογήσεις, κυρίως λόγῳ τοῦ «-θ-», ἀλλὰ εἶναι ἴσως ἀρκετὰ εὔκολη γιὰ ὅσους γνωρίζουν τὸ πῶς μποροῦσε λεκτικὰ νὰ παραφθαρεῖ τὸ γρᾶμμα αὐτό, μιᾶς καὶ ἐπὶ τῆς οὐσίας πρόκειται γιὰ ἕνα δασυνόμενο «τ» ἤ «δ» ὅπου ἡ προφορὰ τῆς δασείας ἦταν κάτι σὰν τὸ ἀγγλικὸ «h» (βλ. δασεία)

Ἔτσι :

Ἐξουθενώνω < ἐξουθεν-ωνω<ἐξ + οὐθὲν* - ωνω < ἐξ + οὔτε + ἕν (ἕνα) -ωνω (=ἐκμηδενίζω/ἐξαφανίζω)


Καὶ μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου ἀπὸ ἐξαφανίζω/εκμηδενίζω πέρασε στὸ  νὰ ἔχει καὶ τὴν ἔννοια τοῦ ἐξαφανίζω τὶς δυνάμεις κάποιου (ἀποκλειστικά), ἴσως καὶ ἀπὸ  ἀκουστικὴ ὁμοιότητα μὲ τὸ «ἐξασθενῶ»

*οὐθὲν & οὐδὲν