Powered By Blogger

Κυριακή 20 Μαΐου 2012

Περί «ΕΓΕΡΘΗΤΙ»...

Μιᾶς καὶ ἔχει καταντήσει καραμέλα λόγῳ τῶν ἡμερῶν αὐτὴ ἡ λέξη, ἂς δουμε καλύτερα καί τί σημαίνει καί πῶς κλίνεται ὀρθῶς.


Προέρχεται ἀπὸ τὸ «ἐγείρομαι» (= σηκώνομαι) καὶ τὸ «ἐγέρθητι» εἶναι ἡ προστακτικὴ τοῦ παθητικοῦ ἀορίστου «ἠγέρθην» ποὺ ἔχει ὡς ἐξῆς:


α´ ἑνικοῦ:     -
β´ ἑνικοῦ:  ἐγέρθητι
γ´ ἑνικοῦ:  ἐγερθήτω
α´ πληθ.        -
β´ πληθ.    ἐγέρθητε
γ´ πληθ.    ἐγερθέντων / ἐγερθήτωσαν




Ἑπομένως καὶ τὸ «ἐγέρθητω» ποὺ συχνὰ ἀκούγεται εἶναι ἐσφαλμένο καί ἀπὸ ἄποψη γραμματικὴ καί ὀρθογραφική. Γιατὶ ὁ τόνος εἶναι ἀλλοῦ. «Ἐγερθήτω», ἀλλὰ ἐπίσης ὅταν ἀναφερόμαστε ἄμεσα σὲ πολλοὺς χρησιμοποιοῦμε τὸ β' πρόσωπο πληθυντικοῦ «ἐγέρθητε», οὔτε «ἐγερθήτω» γιατὶ δὲν μιλᾶμε γιὰ κάποιον τρίτο σὲ κάποιον, ἀλλὰ εἶναι ἄμεση διαταγή, προσταγή, ἀλλὰ οὔτε καὶ «ἐγέρθητι» γιατὶ δὲν εἶναι ἕνας ποὺ ἀπευθυνόμαστε, οὔτε εἶναι κάποια ἀόριστη ἔκφραση, ποὺ χρησιμοποιεῖται σὲ κάθε περίπτωση, μά, ἕνα ῥῆμα μὲ προσωπα.

5 σχόλια:

  1. συγγνωμη που αναρτω αυτο το σχολιο εδω περα,αλλα δεν μπορω να βρω καποιο λημμα για την παρακατω λεξη.
    το καλυτερος γραφεται με -υ- επειδη σχηματιζεται απο το καλος για τους βαθμους συγκρισης οπως αναφερηκε, πχ κοντος,κοντυτερος ταχυς,ταχυτερος κλπ, ετσι απο το καλος βγαινει το καλυτερος και οχι το καλλιτερος.ομως κατα την αρχαια ελληνικη ο υπερθετικος δεν ειναι καλλιστος?εδω πως δικαιολογειται το -ι-?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στὰ ἀρχαῖα ἦταν κάλλιστος, καθὼς ὑπῆρχε τὸ καλλι-, π.χ. στὸ ἐπίρρημα "καλῶς" ἦταν "κάλλιον" ὁ συγκριτικὸς καὶ "κάλλιστα" ὁ ὑπερθετικός. Τὸ καλὸς ἐντάχθηκε στὰ νεοελληνικὰ στὴν κατηγορία ὅλων τὸν ἐπιθέτων ποὺ ἀπὸ θετικὸ σὲ "-ος" κάνουν συγκριτικό σὲ "-υτερος". Κοντός, μεγάλος κ.λπ.

      Διαγραφή
  2. en.uoa.gr - μενω ελλοψ - μενω ελλοπος ΣΥφιλη aka Παναγια 

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. https://tantra.nl/ Ηλι Ηλι Πασχαλης Γαργαλι 1926 🇬🇷🦅 en.uoa.gr 

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. deanphil.uoa.gr Φλυαρυ πολυλωγαδες Φυλλολογοι berkeley.edu

    ΑπάντησηΔιαγραφή